• Home
• Nieuws

Ad Straub en Sultan Cetin-Ozturk (CHARM): Woningcorporaties handvat reiken voor circulair bouwen

Geplaatst door CorporatieMedia op Friday 31 July 2020

Over dertig jaar moet Nederland grondstoffenneutraal zijn. Dat klinkt ver weg, maar het betekent dat er nu al gekeken moet worden naar de mogelijkheden rondom circulair bouwen. De TU Delft begon daarom twee jaar geleden CHARM, het Circular Housing Asset Renovation & Management project. CorporatieGids Magazine ging in gesprek met promovendus Sultan Cetin-Ozturk en universitair hoofddocent bij de faculteit Bouwkunde van de TU Delft Ad Straub over CHARM, en sprak met hen over geslaagde projecten, internationale samenwerking en circulair bouwen van de grond krijgen.

Circulariteit is ondanks de vele pilotprojecten nog steeds nieuw voor woningcorporaties, begint Ad het gesprek. “Zeker in 2018 toen de voorbereidingen voor het indienen van het Europese project werden gestart. Omdat circulair bouwen zo nieuw is, is het interessant om breed naar het onderwerp te kijken. Dat betekent over grenzen heen, om innovaties bij elkaar te brengen en van elkaar te leren.”

Kleine aanpassing, groot effect
Woningcorporaties spelen een grote rol in de stap naar een grondstofneutraal Nederland, vertelt Sultan. “De sector is verantwoordelijk voor circa 32 procent van alle woningen. Een kleine aanpassing in de manier waarop met materialen wordt omgegaan, kan een groot effect hebben. Daarbij is circulair bouwen niet dé oplossing, maar is het gebruik van bijvoorbeeld duurzamere bouwmaterialen ook belangrijk. Circulair bouwen is wat dat betreft één van de puzzelstukjes op weg naar 2050.”

Lokale initiatieven
Op de vraag hoe het ondanks de voordelen toch nog niet gelukt is om circulair bouwen van de grond te krijgen in Nederland, vertelt Sultan: “We zijn die vraag momenteel met 24 woningcorporaties in Nederland aan het onderzoeken. Hoewel de voordelen bekend zijn, vraagt de implementatie om meer best practices.” Ad vult aan: “Je ziet wel verschillende lokale initiatieven, maar zijn dit bijna allemaal nog pilotprojecten met een beperkte schaal. Zoals bij alle innovaties duurt het nog wel even totdat het regulier beleid is en processen als besluitvorming, budgettering, opdrachtgeverschap, planning en uitvoering hierop zijn ingesteld.”

Drie doelen
In CHARM staan drie doelen centraal. “Allereerst willen we circulaire bouwstrategieën ontwikkelen die vervolgens getest worden in vier verschillende landen,” legt Sultan uit. “Daarnaast werken we aan een raamwerk voor woningcorporaties omtrent de inkoop van circulaire componenten. Hierbij willen we ook platformen ontwikkelen waar organisaties circulaire onderdelen onderling kunnen inkopen en verkopen, om zo circulaire bouwonderdelen makkelijk beschikbaar te maken.”

Over grenzen kijken
Aan het project werken vier woningcorporaties mee: Woonbedrijf Eindhoven uit Nederland, Zonnige Kempen uit België, Accord uit Engeland en Paris Habitat uit Frankrijk. Ad: “Het grote voordeel van over de grenzen kijken is dat de aanpak vaak wezenlijk verschilt met die in Nederland. Het is dan niet per se zaak werkwijzen te kopiëren, maar om nieuwe ideeën te krijgen over hoe we in Nederland circulariteit kunnen aanpakken. De projecten in België en Frankrijk richten zich op circulariteit bij renovaties. Zo kijken we samen met Paris Habitat hoe we een platform kunnen ontwikkelen waarmee materialen kunnen worden uitgewisseld. In Nederland en Engeland focussen we ons vooral op de mogelijkheden bij nieuwbouw. Een voorbeeld daarvan is het project van Accord, waar men kijkt hoe twaalf volledig plasticvrije woningen circulair gebouwd kunnen worden.”

Circulaire ambities
Bij de transitie van klassiek naar circulair bouwen, is het volgens Sultan belangrijk om eerst vast te stellen wat je wilt bereiken. “Woningcorporaties passen veel nieuwe bouwproducten toe bij het uitvoeren van onderhoud, renovatie en nieuwbouw. Ook al moeten deze processen verschillend worden benaderd, er geldt overal dat er een in- en uitstroom van bouwproducten plaatsvindt en er verschillende ketenpartners bij betrokken zijn. Het is daarom heel belangrijk om je eigen ambities en die van partijen waarmee je samenwerkt vast te stellen. Gaan we bij de instroom van bouwproducten gebruikmaken van hergebruikte onderdelen? Willen we de uitstroom van materialen in andere projecten toepassen? En in hoeverre sluit de ambitie van ketenpartners aan op die van ons bij circulair bouwen; kunnen en willen zij dit ook?”

Downcycling
Woningcorporaties moeten daarbij waken voor ‘downcycling’. Sultan: “Vaak wordt deze term verward met recycling. Het verschil is dat je bij recycling afval omzet in nieuw materiaal of objecten die een gelijke waarde hebben. Bij downcycling verlies je die waarde. Een voorbeeld hiervan is hoe bouwafval vaak wordt gebruikt voor de constructie van wegen. Deze waardevolle materialen worden verbrijzeld waardoor ze hun waarde verliezen, terwijl het best ergens anders voor gebruikt kan worden zoals dakpannen of gevels.” Ad: “Binnen CHARM zijn we hier onder andere naar aan het kijken in België. Daar onderzoekt Zonnige Kempen hoe bouwdelen die technisch en functioneel niet meer voldoen kunnen worden verwijderd, op de bouwplaats worden verbeterd en vervolgens in andere woningen van hetzelfde complex toegepast worden.”

Handvat
Eind dit jaar willen de partners binnen CHARM hun eerste projecten opleveren, sluit Sultan af. “De eerste circulaire renovatieprojecten van Paris Habitat zijn dan klaar en Woonbedrijf zal dan de bouw van achttien circulaire woningen afronden. Wij hopen zelf begin volgend jaar de eerste resultaten te kunnen presenteren over wat wel en niet werkt, om zo woningcorporaties een handvat te bieden bij het omarmen van circulair bouwen.”

Bron: CorporatieGids Magazine, Foto: TU Delft