In een tijd waarin geopolitieke spanningen toenemen en de wereldorde in beweging is, wordt het vraagstuk van datasoevereiniteit steeds relevanter. Organisaties maken volop gebruik van cloudplatforms zoals Microsoft Azure, Amazon Web Services (AWS) en Google Cloud vanwege hun schaalbaarheid, betrouwbaarheid en innovatieve diensten. Toch rijst de vraag: is het veilig om data wereldwijd te verspreiden, of moeten we terughoudend zijn?
De internationale verhoudingen zijn de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd. Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is er sprake van een fragmenterende wereldorde, waarbij Nederland voor pijnlijke keuzes komt te staan om zich staande te houden in een steeds grimmiger geopolitiek klimaat. De WRR wijst op drie diepgaande veranderingen: de opkomst van meerdere grootmachten, toenemende concurrentie op nieuwe terreinen zoals de chipindustrie en het internet en de groeiende invloed van alternatieve wereldbeelden die het liberale Westen uitdagen.
Deze trends hebben directe gevolgen voor bedrijven en organisaties die actief zijn in de digitale wereld. Data die vandaag veilig lijkt opgeslagen in een buitenlands datacenter, kan morgen onderwerp worden van geopolitieke spanningen, wetgeving of sancties. Denk aan recente voorbeelden waarbij landen plotseling toegang beperkten tot bepaalde diensten of waar techbedrijven onder druk kwamen te staan vanwege hun datalocatie of herkomst. Ook cyberdreigingen vanuit statelijke actoren nemen toe en richten zich steeds vaker op kritieke infrastructuren, waaronder cloudomgevingen.
De WRR waarschuwt dan ook dat Nederland zich moet voorbereiden op een wereld waarin digitale afhankelijkheden strategischer benaderd moeten worden. Datasoevereiniteit is in die context niet louter een IT-vraag, maar een noodzakelijke randvoorwaarde voor economische en maatschappelijke veerkracht.
De voordelen van hyperscalers
Ondanks de toenemende geopolitieke onzekerheden en de discussies over datasoevereiniteit, blijven grote leveranciers van cloudplatforms (zogenaamde hyperscalers) zoals Microsoft Azure, Amazon Web Services (AWS) en Google Cloud Platform (GCP) voor veel organisaties een essentieel onderdeel van hun digitale strategie. Dat is niet zonder reden. Deze platforms bieden een ongekende combinatie van betrouwbaarheid, schaalbaarheid en innovatie die moeilijk te evenaren is met traditionele on-premise oplossingen of kleinere, lokale spelers.
Deze leveranciers beschikken over wereldwijd verspreide, state-of-the-art datacenters die zijn gebouwd met de hoogste standaarden op het gebied van beschikbaarheid, beveiliging en efficiëntie. Ze investeren miljarden per jaar in het optimaliseren van hun infrastructuur, inclusief redundantie, DDoS-bescherming, fysieke beveiliging en geavanceerde monitoringtools. Voor organisaties betekent dit dat ze kunnen vertrouwen op een platform dat 24/7 draait, tegen hoge prestaties en met minimale uitval.
Daarnaast maakt de schaal van de platformen van deze hyperscalers het mogelijk om snel op- en af te schalen. Of je nu een startup bent met groeiambities of een multinational met wereldwijde operaties, de cloud biedt een flexibele basis die met je meebeweegt. Nieuwe diensten, zoals Artificial Intelligence, machine learning en big data-analyse, zijn vaak als eerste beschikbaar via deze platforms, wat innovatie versnelt zonder zware investeringen vooraf.
Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat deze cloudleveranciers ook serieus werk maken van compliance en lokale beschikbaarheid. Microsoft, AWS en Google hebben inmiddels diverse datacenters binnen Europa, waaronder in Nederland en Duitsland. Ze bieden klanten steeds vaker de mogelijkheid om zelf te kiezen waar hun data fysiek wordt opgeslagen, een belangrijke stap richting transparantie en naleving van wet- en regelgeving zoals de AVG en de Cyberbeveiligingswet.
Het belang van controle en back-ups: datasoevereiniteit in de praktijk
Toch is het gebruik van hyperscalers niet zonder risico’s, vooral niet in een wereld waar geopolitieke spanningen plotseling kunnen leiden tot juridische beperkingen of digitale verstoringen. De essentie van datasoevereiniteit draait namelijk niet alleen om waar je data staat, maar vooral om wie er toegang toe heeft, onder welke voorwaarden en of jij als organisatie de regie behoudt.
Bij internationale conflicten of sancties kunnen datastromen geblokkeerd raken, of kunnen overheden eisen stellen aan toegang tot bepaalde data. Ook zijn hyperscalers zelf onderworpen aan nationale wetgeving van het land van herkomst, denk aan de Amerikaanse CLOUD Act, die autoriteiten onder bepaalde omstandigheden toegang geeft tot data van Amerikaanse bedrijven, zelfs als die data in Europa is opgeslagen.
Daarom is het cruciaal om een robuuste back-upstrategie te hanteren, los van de primaire cloudomgeving. Door kritieke bedrijfsdata, zoals klantgegevens, financiële administratie of operationele systemen, aanvullend op te slaan in een Nederlandse (of ten minste Europese) omgeving, vergroot je de controle en zelfstandigheid van je organisatie. Je bent minder afhankelijk van één leverancier of juridische context en kunt sneller herstellen bij verstoringen, zoals cyberincidenten, menselijke fouten of internationale blokkades.
Een back-up op Nederlandse bodem zorgt er ook voor dat je makkelijker voldoet aan nationale en Europese wetgeving. Bovendien geeft het organisaties meer grip op hun eigen datastromen, doordat de fysieke en juridische infrastructuur binnen bereik blijft. Dit biedt niet alleen gemoedsrust, maar ook concrete voordelen bij audits, risicoanalyses en compliance-trajecten.
Wereldwijde mogelijkheden met lokale zekerheid
In een wereld die steeds complexer en onvoorspelbaarder wordt, is het niet noodzakelijk om afstand te doen van de voordelen van wereldwijde cloudopslag. Het is echter wel cruciaal om voorzorgsmaatregelen te nemen. Door te investeren in lokale back-ups en duidelijke afspraken over dataopslag en -beheer, kunnen organisaties profiteren van de kracht van hyperscalers zonder concessies te doen aan controle en compliance.
Kortom: laat de wereld je datacenter zijn, zolang je thuishaven maar goed geregeld is.
Geen eenvoudig onderwerp
We begrijpen dat datasoevereiniteit geen eenvoudig onderwerp is. Het raakt aan techniek, wetgeving, risico's én strategische keuzes. Bovendien is iedere organisatie anders, wat voor de één werkt, kan voor de ander juist een risico vormen. Daarom bieden wij bij Claranet een gratis en onafhankelijk adviesgesprek aan. In dat gesprek kijken we samen naar jouw specifieke situatie, brengen we de risico’s en mogelijkheden in kaart, en helpen we je om grip te krijgen op je data, waar die zich ook bevindt. Een helder en eerlijk gesprek met experts die begrijpen waar jij voor staat.
