De markt voor woonruimteverdeling blijft in beweging. Waar de druk op sociale huurwoningen toeneemt en politieke daadkracht ten aanzien van de woningmarkt ontbreekt, zoeken corporaties en regio’s naar manieren om beschikbare woonruimte zo eerlijk en efficiënt mogelijk te verdelen. Dat leidt tot nieuwe samenwerkingen, meer centralisatie én innovatieve toepassingen van technologie. Op verzoek van CorporatieGids Magazine schetst directeur-bestuurder Mark Hut van Stichting Enserve de grootste ontwikkelingen van de afgelopen drie jaar: “De vraag neemt toe, de systemen worden complexer en samenwerking is belangrijker dan ooit.”
De dringende behoefte aan meer sociale huurwoningen en het verkorten van de lange wachttijden zijn onmiskenbaar de belangrijkste trends in woonruimteverdeling de afgelopen jaren, begint Mark het gesprek: “Daarnaast krijgt het bevorderen van doorstroming binnen de bestaande voorraad steeds meer aandacht, wat kan helpen om woningen optimaal te benutten en de druk op het systeem te verlichten. Tot slot is het essentieel om transparante en eerlijke toewijzingssystemen te ontwikkelen die rekening houden met de behoeften van verschillende doelgroepen, inclusief urgente aandachtsgroepen en statushouders. Deze ontwikkelingen zijn wellicht niet nieuw, maar blijven actueel.”
Toename woningzoekenden
Wanneer hem gevraagd wordt hoe woonruimteverdeling is veranderd ten opzichte van drie jaar geleden, vertelt Mark: “Stichting Enserve beheert en adviseert bij de woonruimteverdeelsystemen van een achttal woonmarktregio’s in Nederland. Allereerst blijkt uit de woonmarktrapportages voor onze regio’s dat het aantal woningzoekenden de afgelopen jaren blijft toenemen, terwijl het aanbod van nieuwe, sociale huurwoningen beperkt is gebleven. Dit heeft in ieder gebied geleid tot een stijging in het aantal reacties op advertenties, een kleinere slaagkans en een langere zoekduur voor woningzoekenden. Daarnaast gaat in sommige gemeenten ruim een kwart van de woningen naar groepen die zijn ingedeeld in een voorrangsregel. Deze trend benadrukt de noodzaak van een transparant en eerlijk toewijzingssysteem. Waarbij wat als eerlijk wordt ervaren uiteraard afhangt van volkshuisvestelijke en politieke voorkeuren.”
“Een andere ontwikkeling is de uitbreiding van woningcorporaties naar huurwoningen in het middensegment. Deze ontwikkeling zorgt voor een nieuwe categorie woningen die een brug slaat tussen sociale huur en de vrije sector. Mogelijk gaat dit enige ontspanning in de gehele huursector brengen.”
De verdeling centraliseert
Woonruimteverdeling lijkt daarnaast steeds meer te centraliseren. Waar er in 2022 nog 50 kleinere gebieden waren in Nederland, is dat aantal door fusies in 2025 verminderd tot 44. Ook zijn veel regio’s die woonruimteverdeling zelf organiseerden inmiddels aangesloten op een regionaal woonruimteverdeelplatform. Mark: “Inmiddels bieden de meeste woningcorporaties in Nederland hun woningen aan via een gezamenlijk woonruimteverdeelsysteem. De centralisatie is voornamelijk gedreven door de behoefte aan een efficiënter en transparanter systeem en meer gemak voor de woningzoekenden. Dit heeft geleid tot de samenvoeging van verschillende individuele of kleine woonruimteverdeelsystemen en de samenwerking tussen woningcorporaties en gemeenten. De centralisatie is niet alleen beperkt tot kleine gebieden die samensmelten, maar omvat ook grotere woongebieden, bijvoorbeeld Woninghuren.nl in Twente.”
De centralisatie van woonruimteverdeling heeft volgens Mark verschillende voordelen, zoals een betere coördinatie tussen verschillende partijen, meer gemak voor de woningzoekende, een transparanter toewijzingssysteem en een efficiëntere benutting van de beschikbare woonruimte: “Ik verwacht daarom dat er de komende jaren meer regionale samenwerkingen en fusies zullen plaatsvinden om de woonruimteverdeling verder te optimaliseren.”
Landelijke verdeling
Op de vraag of deze samenwerkingen dan toch echt de eerste stap zijn naar een landelijk woonruimteverdeelsysteem, zegt Mark: “De discussie hierover is inderdaad al jaren gaande. Fusies tussen regionale woonruimteverdeelsystemen kunnen gezien worden als een stap richting een landelijk platform. Lokale en regionale samenwerking biedt immers veel voordelen voor alle betrokken partijen en prestatieafspraken tussen corporaties, overheden en betrokken organisaties kunnen helpen om de woningmarkt beter te laten functioneren. Desondanks blijven regionale verschillen een uitdaging. Gemeenten en woningcorporaties hebben vaak verschillende prioriteiten en beleidsdoelen. Zo geven sommige gemeenten voorrang aan lokale inwoners of starters uit de eigen gemeente, wat kan botsen met de doelstellingen van een landelijk platform. Maar ook iets als het meenemen van opgebouwde inschrijftijd zit samenwerking tussen regio’s vaak in de weg. De Nederlandse woningmarkt is zeer divers, met aanzienlijke verschillen tussen en binnen woningmarktgebieden. Deze diversiteit maakt het moeilijk om een uniform landelijk systeem te implementeren dat aan alle regionale behoeften voldoet.”
Studentenhuisvesting
Een landelijk systeem voor studentenhuisvesting lijkt inmiddels wel meer kans van slagen te hebben. Al kaart Mark wel een duidelijk verschil aan: “Hoewel beide platformen gericht zijn op het bieden van woonruimte, verschillen ze aanzienlijk in hun doelgroep, regelgeving, samenwerking en beleidsdoelen. Studentenhuisvesting is flexibel en gericht op de tijdelijke behoeften van studenten, terwijl sociale huisvesting langdurige oplossingen biedt voor diverse doelgroepen met specifieke behoeften. De regelgeving voor studentenhuisvesting kan daarnaast variëren per gemeente en is vaak minder strikt dan die voor sociale huisvesting. Ik zie daarom meer kansen voor bijvoorbeeld een portaal dat een woningzoekende inzage geeft in hoe de woningmarkt in Nederland geregeld is. Denk aan informatie over gemeenten, toewijzingsbeleid of inschrijfgeld. Dit portaal zou de woningzoekenden vervolgens kunnen doorsturen naar de relevante regio’s waarbinnen men op zoek kan naar een andere woning.”
Veranderende spelregels
Vergeleken met drie jaar geleden hebben woningcorporaties ook te maken met nieuwe wet- en regelgeving: “Een goed voorbeeld is dat de Tweede Kamer wijzigingen in de Huisvestingswet heeft goedgekeurd, waardoor gemeenten bij nieuwbouw huurders met binding aan de gemeente of een bepaald beroep voorrang kunnen geven. Dit helpt om de leefbaarheid in wijken te verbeteren en ervoor te zorgen dat mensen die een belangrijke rol spelen in de gemeenschap, zoals zorgverleners en leraren, in de buurt kunnen wonen. Een ander voorbeeld is hoe in de regio Arnhem-Nijmegen de Huisvestingsverordening 2024 is ingevoerd, die verschillende nieuwe bepalingen bevat om de woonruimteverdeling eerlijker en transparanter te maken.”
AI-agents in woonruimteverdeling
Niet alleen nieuwe spelregels, ook nieuwe innovaties en systemen kunnen corporaties helpen het schaarse bezit transparanter en efficiënter te verdelen. Mark: “Woningcorporaties moeten nu bijvoorbeeld workarounds toepassen om deelwoningen aan te kunnen bieden. De integratie van woningdelen in woonruimteverdeelsystemen – een recente ontwikkeling – kan daarbij helpen. De intrede van de ‘woondeelmodule’ helpt bij de matching en inkomenstoetsing, waardoor de beschikbare woonruimte beter benut kan worden.”
“Ook wordt onderzocht hoe AI-agents kunnen worden ingezet bij woonruimteverdeling. Door ze te voeden met regionale beleidskeuzes en verordeningen, kunnen technische aanpassingen sneller en efficiënter worden afgestemd op het beleid. Daarnaast kan AI patronen identificeren in succesvolle matches uit woningmarktrapportages en corporaties adviseren over het type vastgoed dat, aansluitend bij deze patronen, in de toekomst ontwikkeld zou moeten worden.”
Beter inzicht in de vraag
Wat sowieso essentieel blijft is de samenwerking tussen woningcorporaties: “Dit zorgt onderaan de streep voor een ruimer en gevarieerder aanbod,” legt Mark uit. “Het delen van middelen, zoals IT-systemen, gestandaardiseerde processen en gezamenlijke inkoop, levert kostenbesparing en efficiëntie op. Daarnaast ontstaat door samen te werken beter inzicht in de vraag naar woningen, wat beleid en planning verbetert. Ook een gezamenlijk inschrijfsysteem kan helpen door de procedure voor woningzoekenden makkelijker te maken en de doorstroming op de woningmarkt te stimuleren.”
Beleving van woningzoekenden
Daarbij is er volgens Mark steeds meer aandacht voor de ervaring en beleving van woningzoekenden: “Neem bijvoorbeeld de introductie van apps – zoals die bij Wooniezie – wat heeft geleid tot betere communicatie. Zulke apps bieden functies zoals pushnotificaties, track-and-trace van reacties en geïntegreerde kennisbanken, wat leidt tot een hogere gebruikerstevredenheid. Dankzij de inzet van AI en machine learning kunnen veel vragen van woningzoekenden geautomatiseerd worden beantwoord, wat resulteert in een hogere klantwaardering.”
Duurzame bijdrage
De vraag naar sociale huurwoningen zal de komende jaren blijven stijgen, sluit Mark het gesprek af: “Dit komt onder andere door de groei van het aantal eenpersoonshuishoudens, hoge prijzen in de koopsector en de vergrijzing. Dit betekent uiteraard dat corporaties moeten blijven investeren in nieuwbouw en renovatie om aan deze groeiende vraag te voldoen. Tegelijkertijd zullen woningcorporaties en woonruimteverdeelregio’s te maken krijgen met technologische innovaties en veranderingen in wet- en regelgeving. Door daarbij woningen aan te bieden op basis van de woonwens of door echte woonnood centraal te stellen, kun je de woningvoorraad mogelijk beter benutten. Samenwerking en standaardisering zullen daarbij essentieel zijn om deze uitdagingen aan te pakken en blijvend bij te dragen aan een duurzame en betaalbare woningmarkt.”
Bron: CorporatieGids Magazine, Foto: Freepik
Zoals ieder jaar was het een voorrecht om CorporatiePlein te mogen organiseren. En de 2025-editie, de vijftiende van het…
www.corporatieplein.nl
CorporatieGids Magazine - September 2025 Inhoud Rob Boogaard (Clavis): Lagere werkdruk en tijdswinst door de inzet van AI Leen Spaans en Henk Korevaar…
Zoek en vind leveranciers en adviesbureaus die IT-diensten en oplossingen aanbieden aan woningcorporaties.
