• Home
• Nieuws

Ivo Schalkwijk en Mohamed Elagiry (PRECEPT): Traditionele woningen transformeren naar slimme, proactieve gebouwen

Geplaatst door CorporatieMedia op Friday 17 March 2023

Duurzame, kwalitatieve en leefbare woningen zijn iets wat veel woningcorporaties ambiëren. Door gebruik te maken van bijvoorbeeld Internet of Things en sensoren kunnen corporaties hun traditionele woningen transformeren naar slimme, proactieve gebouwen. Waarom is dat zo belangrijk en hoe doe je dat eigenlijk? CorporatieGIds.nl sprak erover met Ivo Schalkwijk (foto rechts) van Woonstichting Stek en Mohamed Elagiry (foto links) van DEMO Consultants, beide deelnemers aan het PRECEPT-project dat hier internationaal onderzoek naar doet.

Het PRECEPT-project streeft naar een soepele transformatie naar energiezuinige gebouwen. Door gebruik te maken van slimme technologie – zoals IoT en sensoren – streven we naar een reductie van woonlasten en onderhoudskosten. Ivo: “Stek wil haar portfolio van energiezuinige gebouwen verder ontwikkelen en een slimme en proactieve benadering van gebouwbeheer hanteren. We hopen na het onderzoeksproject inhoudelijke ervaring op te doen met het slim monitoren en onderhouden van onze gebouwvoorraad. Dit draagt bij aan de milieu- en sociale doelstellingen van een corporatie.”

Weinig écht energiezuinige woningen
De winst bij het transformeren van de huidige voorraad is volgens Mohamed groot: “Residentiële gebouwen zijn in Europa goed voor zo’n drie kwart van de totale voorraad en gebruiken een kwart van de totale energie. Slechts een klein deel – 8 procent in 2019 en naar verwachting 18 procent in 2023 – is écht energiezuinig. Door gebruik te maken van IoT-apparatuur zoals slimme meters en apparaten, sensoren en actuatoren, kunnen deze gebouwen proactief en voorspellend worden. Dat komt de energie-efficiëntie ten goede en verhoogt het gebruikscomfort en binnenklimaat voor huurders. Ook verbetert het hopelijk de operationele efficiëntie – bijvoorbeeld door inzicht in de onderhoudsbehoefte van installaties – van de corporatie waardoor meer geld overblijft voor andere zaken.”

Internationaal project
In het PRECEPT-project doen organisaties uit verschillende landen mee, zoals Duitsland, Griekenland, Spanje, Oekraïne en Nederland. Op de vraag wat voor informatie op welke locatie wordt verzameld, vertelt Mohamed: “Alle pilotlocaties zijn zeer verschillend qua bouwkenmerken. Zo is de locatie in Duitsland gebouwd in 1907 en dit soort oudere gebouwen komen daar veel voor, waardoor er een hoog replicatiepotentieel is. Dat is het tegenovergestelde van de pilotlocatie van Stek in Nederland, waarbij er gekeken wordt naar een geheel nieuw wooncomplex dat bestaat uit achttien NOM-appartementen. Er wordt vergelijkbare informatie verzameld, zoals informatie met betrekking tot het binnenklimaat en energieverbruik. Doordat telkens dezelfde gegevens worden verzameld kunnen er straks vergelijkingen gemaakt worden tussen gebouwen met verschillende kwalitatieve en bouwkundige kenmerken.”

NOM-woningen met sensoren
Stek heeft in de achttien NOM-woningen een aantal sensoren, actuatoren en IoT-apparaten geïnstalleerd. Ivo: “Hiermee hebben we continu inzicht in de meest actuele gegevens over de energievraag, temperatuur en luchtkwaliteit. Naast gegevens uit de binnenkant kijken we ook naar data die buiten de fysieke grenzen van het gebouw worden verzameld, zoals de stabiliteit van het smart grid, energievoorziening uit lokale energiebronnen en veranderende weersomstandigheden. Als laatste kijken we ook naar het gebruik van de woning door de huurder. Dus hoe worden grote huishoudelijke apparaten gebruikt, maar ook deursensoren en thermostaten verzamelen en sturen data door.”

Privacy
Het verzamelen van data levert een belangrijk privacyvraagstuk op, gaat Ivo verder: “Natuurlijk zouden we met een minimale investering onze woningen graag energiezuiniger willen maken. Maar daarbij moeten we wel rekening houden met de privacy van huurders. Wat als huurders al die sensoren niet in huis willen hebben? Dat is een complicerende factor voor een mogelijke verdere uitrol. Er is immers een verschil tussen mensen die hier zelf voor kiezen en een corporatie die dat doet. Dus naast alle kwantitatief meetbare resultaten zoals ‘hoeveel energie wordt er bespaard’, zijn we heel benieuwd naar de ervaringen van deelnemende huurders op het gebied van privacy.”

Training en workshops
Omdat in het project ook naar het gedrag van de huurders wordt gekeken, ondersteunt het onderzoek hen bijvoorbeeld door middel van trainingssessies en workshops: “Niet alleen zodat we goede feedback verzamelen, maar ook om huurders kennis te laten maken met de verschillende technologieën en sensoren die zijn geïnstalleerd. In het begin hebben we de deelnemers tijdens enkele huisbezoeken kennis laten maken met de technologie. Tijdens het project worden ze actief geïnformeerd en kunnen ze ons raadplegen. We merken dat de deelnemers zeer geïnteresseerd zijn in hoe zij energie zouden kunnen besparen.”

Huurders meenemen
Het PRECEPT-project bevindt zich momenteel in de monitoringsfase, legt Ivo uit: “Dat betekent dat gegevens nu worden verzameld en geanalyseerd. Een concrete uitkomst uit eerdere fases, is het belang van het slaan van een brug tussen theorie en praktijk. Natuurlijk zullen deelnemers vragen wat het hen oplevert. Zonder een duidelijk antwoord hierop, zullen ze niet overtuigd raken en terughoudend zijn om mee te doen. Door hierop in te zoomen sloot uiteindelijk een derde van de bewoners zich aan, wat betreft ons een goede uitkomst is. We kunnen andere corporaties alleen maar aanmoedigen om ook aan dit soort projecten deel te nemen, want meer data helpt om beter te begrijpen wat digitale innovaties voor ons kunnen doen en – nog belangrijker – hoe corporaties en hun huurders hiervan kunnen profiteren.”

Transformatie
Trends zoals regionale energiebronnen, nieuwe energieopslagsystemen en IoT bieden een geweldige kans om traditionele gebouwen om te vormen tot proactieve gebouwen waarin het energieverbruik wordt verminderd en het comfort van huurders wordt verbeterd, sluit Mohamed af: “Verschillende EU-wetten en -beleidslijnen hebben het doel de lange termijn transformatie van Europese gebouwen te bevorderen. Daar spelen we met dit onderzoek op in, door te kijken wat het meest positieve effect heeft.” Ivo knikt instemmend: “Dat past bij ons eerdergenoemde doel om met een zo klein mogelijke investering een zo groot mogelijk positief effect te creëren. Hoe mooi zou het zijn door met een aantal slimme oplossingen een veel energiezuinigere woning te realiseren, en zo een extra steen bij te dragen aan de verduurzaming van onze woningvoorraad.”

Bron: CorporatieMedia, Foto: DEMO consultants